استفاده از شمع به بیش از 5000 سال پیش باز می‌گردد زمانی که انسانها از آن برای روشنایی و تزیین جشن‌ها و مراسمات خود بهره می‌جستند. اسناد تاریخی از ساخت نخستین شمعها، از طریق خیساندن مغزنی در چربی آب شده حیوانات، توسط مصریان باستان خبر داده‌اند. البته این شمعها مانند شمع‌های امروزی فتیله نداشتند.
استفاده از شمع‌های فتیله دار توسط مصریان به 3000 سال قبل از میلاد باز می‌گردد اما رومیان باستان قبل از این زمان، اقدام به ساخت شمع‌های فتیله دار کرده بودند آنها پاپیروس رول شده را چندین بار در پیه نهنگ یا موم عسل فرو می بردند و از شمع‌های تولید شده، در روشنایی خانه‌ها، راهنمایی مسافران در شب و مراسمات مذهبی استفاده می نمودند.
طبق این یافته‌ها شمع‌های فتیله‌دار اولیه، با استفاده از موم بدست آمده از گیاهان ساخته می‌شدند. گفته می‌شود چینی‌ها برای ساخت نخستین شمعها از لوله‌های کاغذی قالب‌گیری شده و نیز الیاف گیاه برنج به عنوان فتیله استفاده می کردند. در ژاپن شمع با استفاده از صمغ بدست آمده از درختان ساخته می شده و در هند موم شمع را از جوشاندن میوه درخت دارچین بدست می آوردند.
شمعها در مراسمات مذهبی دوران‌های گذشته نقش مهمی را ایفا می کردند. جشنواره نور یهودیان به نام هانوکا، که محوریت آن نور شمع بوده است، تاریخش به 165 سال قبل از میلاد برمی‌گردد. در کتاب مقدس مسیحیان نیز چندین اشاره به شمع وجود دارد. گزارش شده که امپراتور کنستانتین در قرن چهارم، دستور به استفاده از شمع در طول زمان برگزاری جشن پاک، داده است.
در نیمه اول قرن بیستم همزمان با رشد صنعت نفت، مصرف شمع بصورت فزاینده ای افزایش یافت. این محبوبیت تا اواسط سال 1980 ، زمانی که علاقه به شمع به عنوان یک کالای تزیینی روز به روز بیشتر می شد، پایدار ماند. در این زمان شمع ها در طیف وسیعی از طرح، ابعاد، رنگ و اسانس های متنوع تولید شد.
امروزه شمعها مسیر طول و درازی را از زمان مصرف اولیه خود پیموده اند. اگرچه دیگر به عنوان منبع اصلی نور برای بشر به کارگرفته نمی شوند، اما محبوبیت و مصرف آنها افزایش پیدا کرده است.
